Dứa: loại trái cây quen thuộc vùng nhiệt đới giàu vitamin C

Dứa là loại trái cây phổ biến ở vùng nhiệt đới vị chua ngọt hòa lẫn nhau, là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất được ưa chuộng không chỉ trong các món ăn hàng ngày, mà còn dùng làm các loại nước giải khát. Dù rất bổ dưỡng nhưng không phải ai cũng biết sử dụng thực phẩm này đúng cách. Để tránh độc hại nhưng vẫn giữ nguyên giá trị dinh dưỡng của nó mời các bạn tham khảo bài viết sau đây.

1. Mô tả cây dứa

Dứa là cây có thân ngắn, sống lâu năm. Lá mọc thành hoa thị, cứng, dài, ở mép lá có nhiều gai nhọn (khóm) có khi rất ít gai (thơm). Khi cây đủ lớn, thì từ chùm lá mọc ra một thân dài khoảng 20-40cm, mang 1 bông hoa, ba lá đài nhỏ màu lục, ba cánh hoa lớn hơn màu tím, hoa có 6 nhị xếp thành 2 vòng. Bầu hạ có 3 ô, nỗi ô có chứa 2 noãn đảo.

Một chùm lá bắc màu tím bao quanh ở gốc bông hoa, các hoa này dính lấy nhau. Khi quả hình thành thì các lá bắc mọng nước tụ họp với trục của hoa thành một quả mọng nước kép có màu vàng hay gạch tôm; các quả thật thì nằm trong các mắt dứa.

Cây thường ra hoa và kết quả vào mùa hè.

2. Thành phần hóa học

Quả dứa có các thành phần sau đây: nước 75,7%, protid 0,68%, lipid 0,06%, glucid 18,4% (saccharose 12,43%, glucose 3,21%), chất chiết xuất 4,35%, cellulose 0,57%, tro 1,24%. Còn có acid malic, acid citric, và vitamin A, B, C.

Trong thân quả lá còn có một chất men tiêu hoá là bromelin ( tập trung nhiều ở lõi trắng của chồi dứa) , bromelin có thể thuỷ phân trong vài phút một lượng protein bằng 1000 lần trọng lượng của nó và so sánh được với pepsin và papain, dịch chiết bromelin ở pH 3,5 sau khi đun sôi 60 phút vẫn còn hoạt tính.

Ngoài ra trong dứa còn có iod, mangan, kalium, magnesium, calcium, sắt, lưu huỳnh phosphor.

3. Cách dùng

Trước đây, quả dứa dùng để làm thực phẩm là chính. Hiện nay, loại quả này còn được chỉ định dùng trong các trường hợp: thiếu máu, hỗ trợ sinh trưởng, dưỡng sức, thiếu khoáng chất, trong chứng khó tiêu, khi bị ngộ độc, trong các bệnh xơ cứng động mạch, viêm khớp, thống phong và sỏi, trong chứng béo phì.

Loại quả này còn là nguyên liệu chiết bromelin. Bromelin được dùng trong ngành công nghiệp và làm thuốc chữa bệnh. Chất này bôi lên vết thương hoặc vết bỏng làm tiêu các tổ chức chết, mau lành vết thương. Khi phối hợp với theophylline, ephedrine tăng tác dụng chống chống hen và viêm phế quản của các thuốc đó.

Chất này có nhiều trong thân dứa (phần lõi trắng của chồi), trong quả (ở vỏ dứa có nhiều hơn trong dịch chiết quả. Thường quả chín dùng để ăn tươi, ép lấy nước uống giải khát hoặc dùng bromelin.

Người dân còn dùng rễ dứa để làm các loại thuốc giúp lợi tiểu, tiểu khó, sỏi niệu.

Dịch ép từ lá dứa dùng để làm thuốc nhuận tràng. Nõn dứa dùng tươi để làm thuốc hạ sốt